 Газета «Наш Мир»
Үстіміздегі жылдың басында Оксфорд қаласының ондаған тұрғындары, муниципалитет ғимаратының алдында, муниципалитет мүшелерінің қаланың орталық мешітінде орнатылған дауысзорайтқыш арқылы (громкоговоритель) күніне үш рет екі минуттық «азанның» (намазға шақыру) айтылуына рұқсат беру ұсынысына қарсы наразылық акциясын өткізді, деп хабарлайды британдық «The Daily Mail». Наразы білдірушілердің ойынша, осының нәтижесінде қаланың кейбір аудандары, соның ішінде Шығыс Оксфорд «мұсылман рухын» сіңіреді және уақыт өте келе «нағыз мұсылмандық геттоға» айналады.
Осы пикетке қатысушының бірі, Марк Хакстердің сөзі бойынша, күніне үш мәрте азан тарату, христиандарға қатысты ынтымақсыздық қадам болып табылады. «Мен өзім Таяу Шығыста тұрдым және азаншының азан шақыруы қоңыраудың үніне қарағанда мүлдем басқа сезім тудыратынын айта аламын. Дәл маған бұл дыбыстар өте ұнамсыз. Бұның барлығы Батыстың ойлау, дүниетану кейпіне мүлдем жат нәрсе», — деп қосып айтты ол. Бірақ та, Исламнан үрейленушілердің қауіп төндірулеріне және наразылықтарына қарамастан, Оксфорд қаласының орталық мешітінде орнатылған дауысзорайтқыштан жұма сайын мұсылмандық азан айтылатын сияқты. «Барлық ағылшындық маңыздың жинағымен» ағылшындардың сана-сезімінде мықты байланған қала, бүгінде бүкіл ел және бүкіл Европа сияқты ландшафты өзгертуде. Св. Мария және Св. Иоанн шіркеулерінің үйреншікті «ұйқыдағы сүмбісінің» қатарына, жаңа мешіт мұнарасының жаңа кескіні де қосылды. Бұл туралы Франс Пресс агенттігі хабарлайды.
Жоқ, бұл жергілікті мұсыл¬мандар тарапынан наразылық таныту емес еді. Керісінше, мешіт «өзге Оксфорд» деп аталатын жерде орналасқан. (өзге сөзбен айтқанда, қала иммигранттары және кедейлеу ағылшындар мекендейтін қала шетінде). 140 000 адам халқы бар 15 минут ішінде велосипедпен бір шетінен екінші бір шетіне жүріп өтуге болатын қалашықта, еріксіз барлығы бір-біріне өте жақын орналасқан және қаланың шетіндегі мұнара да еріксіз тікелей көру аймағына түседі. Үйінің терезесінен, сүмбі және мұнараның әзірше экзотикалық үйлесімі көрінетін Оксфорд университетінің тарихшысы Аллан Чепман былай дейді: «Менде Исламмен проблема жоқ, дегенмен де, оны адамдар арасында орнатпаңдар.
Неліктен намазға шақыру — дінді орнату деп қабылдануы керек? (қоңыраудың үні ұқсас). Ол өздігінен ешқандай мәжбүрлеп, күштеуге ие емес, бірақ, мәдени жағдайды оқшаулауға үйренген Оксфорд тұрғындары үшін «Европаның исламизациялану» елесін сыртқа шығармайды, ол туралы соңғы жылдары бұл жерде сөз етуді жақсы көреді. Енді, «еш уақытта күн көтеріліп шықпаған» зорлықты «британизацияны» империяның кең отарын ешкім де есіне түсірмейді. Мұнда, университет кітапханаларында «дамымай, артта қалған қараңғы халықтарды» оқытып, білім беруде амалсыз азап шеккен «ақ нәсілді адамның қиын ауыртпашылығы туралы» жазған Киплингтің де шығармаларын оқиды. Ешкім де Моғол династиясының соңғы билеушісінің бір де бір жан түршігерлік оқиғасын есіне алмайды, оған, оқыған (көзі ашылған) XIX ғасырда жаңа қожайындарына бағынудан бас тартқаны үшін, жаңа өркениеттелген Британ үкіметі өлтірілген барлық отбасы мүшелерінің бастарын подносқа салып әкелген. Өз еріктерімен жаңа өркениет және жаңа құндылықтарды қабылдаудан, соның ішінде, шошқаның майымен майланған мылтықтың патрондарын тістерімен ашуда қажеттілік жоқ деп бас тартқан, сипайлар көтерілісінің қатыгездікпен басылып отырылғаны ешкімнің есінде жоқ. Бұл жерде ол ағартушылықтың табиғи процесі деп қабылданады. Намазға мұсылмандық шақыру (азан) емес — бұл енді мәдени агрессия және зорлық-зомбылық. Мешіт жұмысшысы Масуд Ахмедтің сөзіне қарамастан, намазға дауыстап шақыру мұсылмандардың қала үкіметіне білдірген ұсынысы ғана еді. Және бұл, Джон Притчард тәрізді жергілікті англикан епископының қолдауына қарамастан.
Дегенмен де, азан айтылады. Бұл жергілікті мұсылмандардың жәй ғана сенімі және үміті емес. Тарихтың жылжуын тоқтату мүмкін емес және Британиядағы қауымдар өзара сіңісіп қайталанбайтын сипатқа ие болса, демек, Оксфорд мультимәдениеттіліктен құтыла алмайды. «Аллаға шүкір» Ол қасиетті Құранда айтқан ғой: «Әй, адам баласы! Расында, Біз сендерді, араласу үшін ер және әйел әрі ел-тайпа қылып жараттық». Жарқыраған түрлі-түсті үнді дүкеншелерісіз, Пакистан мейрамханаларысыз, бенгал әшекейлері немесе араб тәтті тағамдарысыз, бұл қала қандай жабырқау және енжар көрінетін еді. Әр халық, өзге бір халықтан мәдени оңашаланып тұратын болса, әлем қаншалықты жабырқау және жалықтыратын біркелкілікте болатын еді... Бірақ, бақытына орай бұл мүмкін емес, Жаратушының заңдары берік, сенімді, және Оның қаулысы шындығында міндетті түрде іске асуы қажет.
Аударған: Гүлшарбану Терликбаева |
