$IMAGE1-right$ Газета «Наш Мир»

     Йога христиандар үшін -сауығуға немесе діннен безуге жол ашу ма?  

     Өздерін православтық христиандармыз деп атайтын кейбір адамдарды,қайғылы түрде атап көрсетуге болады,астрологиядағы христиан дінінің жаратылысына жат гороскоптар,сиқыршылық және бал ашуға,реинкарнацияға, оккультті сектанттық өздеріне түсініксіз "рухани өсуден"не "сауығу"үшін пұтқа табыну тәжірибесінен бойларын аулақ ұстауға жүгіреді.

            Соның арасында, рухани тұлғамын деп мыналар ғана айта алады, Рухтың өсу жолын қуумен жүретін, жаратылғаннан Аллаһқа берілген адамға-"Сендер білмейсіңдер ме, сендердің денелерің сендерде өмір сүретін Қасиетті Рухтың храмдық мәнісі, сендер оны Аллаһтан алғансыңдар, не болмаса сендер өздерің емессіңдер?"(1Кор.6:19),немесе "Аллаһтың храмының пұтпен қандай ортақтастығы бар? Аллаһ айтқандай, сендер Тірі Аллаһтың храмысыңдар: оларға кіріп және оларда жүретін; олардың сенетін Құдайы боламын, олар менің Халқым болады."(2Кор.6:16).Сондықтан христиандарда пұтқа табынушылық, көпдінділік, Иисус Христостың адал дініне жат ешнәрсе болмауы керек.

             Сол себепті біздің әңгімеміздің жалғасы қазіргі кезде жалпыға түсінікті йогқа немесе пұтқа табынушылықтағы діни адасуларға-реинкарнацияға сенгендерге (басқа денеде осы өмірге қайта оралу), қазір осы заманғы  көптеген секталар мен оккульттистер қабылдаған: "шипагерлер", космостық энергеттер, рейкистер, бал ашатындар және тағы басқаларға арналады.

                                  Реинкарнацияға сену (басқа денеде осы өмірге қайта оралу) Православиямен қатар келе ала ма?  

             -Бір сөзбен айтқанда жоқ.Православие-бұл бір Құдайға  ғана сенетін дін, ал реинкарнацияға сену-бұл пұтқа сенетін пантеизмнің өзгермейтін белгісі. Пантеизмнің мәні (грекше"pan" - "бәрі" және "theos" - "Аллаһ") адам мен дүниенің теңдесуінің мәнісінен тұрады, бір жағынан, Аллаһқа, басқаға. Пантеизм не Аллаһты табиғатта жібітеді, не дүниені Аллаһта. Ең көп тараған пантеистік оқу-бұл эманация,дүниенің Аллаһқа өткені туралы оқу. Пантеистік оқудың негізіне  көптеген шығыс оқуларына жататын, эманация теориясы кіреді.

              Пантеистік оқудың реинкарнация туралы айтқанымен келіссек, адамзаттың өмір сүруінің бастамасы жоқ, ал дене-бұл рухтың сыртқы киімі, ол оны еңбексіз қайта киіп алады.Онда Православиямен келіскендей, тірі емес, алғашқы бастаусыз Аллаһ қана бола алады, бүкіл тіршілікті Жасаушы, сонымен бірге рухты да. Бірінші адамды Аллаһ жаратқан, бұл туралы Болмыс Кітабының 2 бөлімі 7өлеңінде жазылған:"Тәңір Ием адамды жердің күлінен жасаған, оның жүзіне өмірдің тынысын үрлеген, сонымен адам рухани тірі болып шыққан". Христиандардың айтуынша, адам нағыз адам болып, денесі мен рухына ие болғанда қана қалады.

                                                  Реинкарнация туралы оқу қайда және қашан туындаған?         

              Жалпы кең тараған пікір, реинкарнация туралы оқу ең ескі және дәстүрлі индияның дініне қатысты болды. Бірақ, реинкарнацияға сену индо-арийлардың ведийлық дініне тән нәрсе емес еді.   Бұл оқу VIII-VII ғасырлардан ертерек осы дәурге дейін ведийлік политеизмнің пантеизмге шамасынша айналып содан кейін брахмандардың арасынан V ғасырда бөлініп шыққан, буддизмнің қойнауында өңделді. Шамамен басқа денеде осы өмірге қайта оралу туралы бұрын пантеист болғандар Грециядағы орфиктер мен пифагоршылдар оқыта бастады.  

                             Буддизм мен индуизмде реинкарнация туралы дәстүрлі оқу қандай? Ол соншалықты                                                                                              тартымды ма?  

                 Сансарлардың (өмір мен өлімді айналып өту) діндегі түсінігін ажырату керек, бұндай оқуды алғаш шығарған, осы заманғы сектанттар ,оккульттистер неге оқытады және неден неге сенеді. Соңғыларында реинкарнация механизмінің және жазалаудың, дәстүрлі индия діндеріне белгісіз жазалаудың түрлері туралы - туыстық, отбасылық және жеке ұсыныстар, жазалауды басқа жағдайлармен өзгертіп, тазарту керек деген бұрмаланған түсініктері бар болды. Осы заманның жолын қуушылар сенеді, өзіңнің өткен "жаңа түрге енуіңді" тез еске түсіруге болады деп, мысалы, "суық соқпақпен дем алу" дүркінінде. Ең бастысы, жаңа түрге ену туралы оқу осы заманғы оккульттизмде оптимистік сипатты алып жүр, онда индияның дінінде сансар өзі жаратқан табиғаттың ашылуына кедергі ретінде, немесе ақиқат болмыстан тыныштық табатын, болмаса жалпы зұлымдық ретінде қаралып жатыр.Мәнісіне қарай , реинкарнация  туралы осы заманның оқуы- бұл қайсыбір "жазалаудың попсасы","жазалау -қазығы", еуропалық менталитеттің қолдауына бейімделген.

              Реинкарнацияға сенудің көп дінділіктер үшін сипаты бар, ал өмірдегі нәзіктіктің мәні парасаттық, сонымен адамның ақылы, рухы парасатты, мұндай парасаттылықты жануарлардан да кездестіруге болады.Адам өлген кезде, оның парасаты рухани парасаттылық тіршілігі, Атман немесе Пуруша, не Ақыл өзгермей қалады, өлмейді, өзінің алғашқы рухани тіршілігін ұмытып, өз ісінің нәтижесінде өткен өмірімен жаңа денеге кіреді.

                                     Қайшы келетін пікір мынау, индиялықтар йогтар ұзақ және бақытты өмір сүреді, сол себепті                  қиын созылмалы аурулармен ауырмайды, оларды ауыртпалық соққылар және шешілмейтін проблемалар -жалған өтірік, миф жаншымайды.

              Бұл пантеизмдер үшін әбден "қарапайым"қисынды пікір, онда өзіндік ерекшелігі жоқ заңның жазалауы бар, онда еңбекті жинау заңы бар.Оның христиандар үшін жалпы ешқандай мағынасы жоқ! Христиандықтарда, бейнелеп айтсақ, адам қайырымдылық ісі арқылы қасиетті бола алады және сонымен бірге ажалды күнә жасап, кенеттен қаза табады.Өкінгеннен кейін, адам әрбір сәтте жаңарады, адам енді опық жегенге дейінгі бұрынғы тұлғаға ұқсамайды. Егер сен өмір ағымында опық жемесең, одан кейін сен опық жемейсің.Христианствада қайсыбір жасырын "изотериялық" білімнің жинақталуы туралы оқу жоқ, оны жинаудың бізге қажеті жоқ,"...Ақиқатта Жаратқан Ием бар"(Иер. 10:10),Онда "даналықтың қазынасы мен басқару жасырынған"(Кол2:3).

            Қазіргі буддизмде(осы заманғы секттанттардың айтуынша емес), жекелік, өзін тұлға ретінде сезіну, өлгеннен кейін 49-шы күнде анық ажырайды, одан кейін мүлдем басқа тұлға пайда болады, дәл сол элементтерден тұратын(дхарм), дуалаудан қайтадан құрастырылған. Дәстүрлі буддизм мен индуизмнің көзқарасы бойынша жерге кірген соң, өзіңнің қайтадан туылуың туралы еске алу мүмкін емес.Мұны тек қана өзіңнің Ақылыңды "Ояту" арқылы істей аласың.Немесе олардың сенімі бойынша сансар- бұл сағым шындық,сенің оянған Ақылыңның алжасқан құбылысы, бұл ақыл бар жердегі ұйқы."Ояту" белгілі жағдайда мүмкін, нәтижеге жету үшін көп жылдаған йогтік жаттығуларды жасауды қалайды(аскетикалық, философиялық, пайымдаушылық).

            Есте қалатыны, дәлелді, нағыз монахтық буддизм ұзаққа созылған кезекті адамның басқа адамның түріне енуін жоққа шығарады. Осы өмірдің адамдарын жұбату үшін айтады, дін тәртібін ұстап өмір сүрсең , онда өздеріңе жақсы дуалауды жинайсыңдар. Отбасында, дүниеде өмір сүре жүріп, адамның жоғары соңғы мақсаты ретінде ақылды оятуға жетеді.Мұны тек қана монахтар жасай алады.

             Дұрысын айтқанда буддизм,белгілі интеллигенттік және шығармашылық ортада сәндік ретінде, ұстамдылық пен  тақуалықтан алыстау,-бұл мәнісіне қарай,монахтық өте тақуа дін.        Жас-тыңдаушы монахтарға, оларда іс жүзінде қайтадан адам болып туылуға үміт жоқ екенін түсіндіреді. Белгілі буддиялық ойшыл Нагараджуна адамның қайтадан туылу мүмкіндігін ойластырады, егер тасбақа теңіз түбінен жүзіп шығып, төбесіне жеткенде оқыстан жүзіп келе жатқан ағаш шеңберге басын соғып алады.Буддистердің пікірінше, жәндіктердің, құстардың, жануарлардың, құдайлардың, жарты құдайлардың, тіршіліктің, перілердің сан жетпес көптеген әртүрлі қалыптағы өмірлері бар, пәктеліп шығатын орынға баратындар, бәрінен бұрын адам болғандар, солар қайтадан туылады.Адамға өлгеннен соң қайтадан туу үшін, тірі кезінде қатал тақуа өмір сүруі қажеттігін қадағалау керек, былайша монах болу. Кәдімгі адам үшін қайтадан туылу және қайтадан адам болу іс жүзінде мүмкін емес, егер ол үнемі тек қана йогамен шұғылданбаса, зайыптық қатынасқа төзімділікпен қарап(бірнеше тантрикалық практикадан басқа), ендеше мәнісі бойынша, монахтық өмір бейнесін жүргізеді, сонымен бірге формальды діни анттарды қабылдамайды.Бірақ көптеген адамдар түрлі малдарға, жәндіктерге, перілерге айналып қайтадан туылады немесе пәктеліп шығатын орынға азаптануға аттанады.

          Міне"оптимистік"пұтқа табынуға сену осындай. Мұны шындық деп қабылдасаң, көптеген халықтың тағдыры шатасады-бітпейтін перілерге және жануарларға айналдыру кезегі келеді.Бірақ ньюэйджевск дуалау-қазығы да жақсы емес. Қызығарлық тақырып Борис Гребенщиковтың өлеңдерінің бірі-"Дуалаудың диагностикасы немесе Менің Аллаһқа апаратын Жолым",онда оккульттік попса өте кекесінді көрсетілген.  

            Мен газеттегі хабарландыру бойынша келдім.
       Дуалау Диагностикасы. 5 күн. Асықпай.
       Сен қандай-бір тор киініп алғансың.
       Сен айттың:"Әй, сен де рух бар ма;"
       Айттым, өткен өмірде перғауын болғанымды,
       Александр Македонский және тағы Лев Толстой    болғанымды,
       Мен сені Эсмеральда деп айта алам ба
       Бұдан былай өзімнің рухани бос екенімді сезінбеуге.
       Сен мені пранаямға қайрат етуге мәжбүр еттің
       Күні бойы "Сай Рамды"өлең  етіп айтуға;
       Мен қарапайым шаруамын, маған тура айтсаң да болады,
       Мені жалаңаяқ бұрыштармен жүруге мәжбүр етпе;
       Түскі ас орнына сен мені кактуспен тамақтандырдың,
       Әрбір болмашы нәрсеге лотос теруге отырғыздың-
       Сенің сүйікті Дон Хуан Кастанедаң да
       Адамдар осылай қарым-қатынас жасауды үйреткен жоқ,
       Мен үйде сергелдеңге түстім, мен шығатын жол іздедім,
       Қайда барсам да , ауа таза болса болғаны;
       Бірақ мен үшін Ахура-Мазда төлем сұрады,
       Ал будда мені кірпінің бәтеңкесіне отырғызды.
       Мен кетіп қалмас үшін, сен мені чакраға бұрап қойдың,
       Менің менталымды астралға дәнекерлеп қойдың:
       Эсмеральда, менің көзіме қарашы,
       Менің кішкене болса да алдаған жерім болды ма?
       Босқа менің есігімді қағасың
       Сенің әдісің мені құтқарып қалады деп айтасың;
       "Өзіңе Жол"журналы да сенбейді
        Маған сенен көтеріп шығаруға тура келді;
        Нәтижесінде мен бәрібір жарыққа шықтым,
        Мен бірақ толықтай шықпағанымды сеземін-
        Қандай іс болды ,Эсмеральда ,
        Сен әлі де осы жерде жүрсің бе?
 

                   Мынадай сұрақ туындайды, соңғы кезде одан әрі әйгілене түскен, йогамен жанға пайдалы деп шұғылдануға бола ма?

                    Йога-бұл алдымен діни тақуалықты іске асыру, мақсаты жаңа түрге кіргізудің кезегін тоқтату.         Йога ведийлықтарға шыққандай шығады, солай жергілікті іске асыруда, Үндістанда ариялықтар жаулап алғанға дейін және төменгі топтың арасында сақталып келген. Йогтың бірнеше түрі бар, үндістердің, неоүндістердің, жалған  үндістердің бағыттары және секталарымен азды-көпті дәрежеде іс жүзіне асырады, бірақ соңғылары негізін қалап, жиі өздерінікін шығарады, әдетте эклектикалық және қатты жеңілдетілген, "попсалық" йоганың нұсқалары, йог жүйесінің дәстүрлі қиыстыру элементтерімен батыстың психотерапияның әдісімен жасайды.Йоганың қазіргі көптеген оқытушылары оны дінге қатысы жоқ(немесе барлық дінге қатысты)жаттығулар жүйесімен көрсетеді,сауығуға, өзін-өзі жетілдіруге, ең көбі қайсыбір абстракты сергектенуге жетелейді. Бірақ шындығында йога -бұл тақуалықты іске асыру, сауығуға жеткізетін емес, өте-мөте діни мақсатта.

           Йога қайсыбір жоғары рухани жағдайын көтеру әдісін тақуалық жаттығулардың көмегімен жасау.Индуизмде йоганың көмегімен өздерінде  меншікті "парасаттық"тіршілікті ашуға тырысатын тәрізді, сонымен бірге өзінің   "парасатты" діни тіршілігіңе өрлеу,  өзін-өзі көтеру , Жоғарыдан еру, сол өзің болып табыласың .

           Қайталаймыз йога-бұл монахтық іс,алғаш эстетикаға қарсы тілектерін қабылдамауды (күнәлі, тілектерін), сосын -эстетикалық тілектерін (неке, байлық және   басқа да),одан кейін жалпы барлық тілектерін жобалайды.       Мысалы, классикалық үндістік раджа-йога Патанджалидің "Йога-сутрасында"кодификацияландырған, сегіз дәрежесі бар. Бірінші дәрежені өткен кезде, йогшы аскездің және арнаулы жаттығулардың көмегімен, қоңырсыған иіспен өзінің физикалық және "жұқа"денесін бақылауға алады.Жоғары дәрежедегі психикасын бақылауға алып және қадала қарап пайымдайтын өнерді ұғынады(медитация).

            Осыдан барып іс жүзінде ішуге және тамақ жеуге, аз ұйықтап және аз демалуға, мақтаулар мен қорлауларға селқос қарау, ешнәрсені сезінбеу, өзіне қайсыбір нүктені толығымен шоғырлап, транстық жағдайға кіреді.        Сонда ғана сенің ішкі бостығыңа үнсіздігіңе жарық кіруі керек, оны йогшы жеке "парасат" жорығына  шыққандай қабылдайды.

             Йогшылардың жоруынша, барлық психикалық процесс және самадханың табысы тоқтағаннан кейін,сонымен шоғырланудың жағдайы мағынасыз,"дуалаудың тұқымы күйдіріліп тасталынады"және бұл жаңадан қайта тууды кепілдікке алады, сөйтіп қай кезде болса да мәңгілік денеден босауға еркіндік етіледі.Он жыл көлемінде йоганы зерттеген дат профессоры Йоханнес Огорд , соның ішінде Индияны, индуизмнің өмірге қарсы соғысы ретінде термоядорлық құралы, йоганы өлім өнері деп атады.Шындығында, егер христианин өлімге дайындалса, онда мәңгілік Аспан Патшалығында өмір сүруге және  тірілуге дайындалады, йогшы барлық өмірін мәңгілік және мүлдем өлуге арнайды(немесе қысқасы христиан өмір сүру үшін өледі ,ал йогшы өлу үшін өмір сүреді).

           Әр түрлі гуру және ТМД-ның кеңістігінде йогшыл орталықты ұстайтындар, осы заман йогасымен дәлелді шұғылданады, онда аскетизм іс жүзінде жоқ,тек анда-санда уақытша бірігу, медитация,мантр оқу іске асырылады, оймен шоғырлаудан босату үшін керек. Бұл йоганың мақсаты-қандайда бір жұбату, рахат өмірге кіру және одан басқа ешнәрсе емес.Бұндай йога алғашқысынан Москва Владивостоктан қандай алыс болса, ол да сондай.

           Сонымен ең соңында, қазір фитнес-йога деп аталып кең тарала бастады,бұл йоганың арықтауға арналған жаттығулары, бұлшық еттерді тарту мен нығайту, буын аралығын созу, жалпы дененің жақсы тонусын тауып алу.

            Йогадан алған сабақтың рухани қауіптілігі туралы айтсақ, қысқаша былай айтуға болады: егер нағыз үндістік және буддистік йогамен шұғылдансаң ,босқа үміттеніп әуре болсаң,өзіңді "құдаймын"деп есептейсің,ал егер ньюэйджевск йогасымен шұғылдансаң, тура солай көркемдікке түсесің.  Айтылып өткен Борис Гребенщиков   өлеңі ньюэйджевскінің жағдайын анық бейнелейді:
                     Мен жүремін өлең айтып,
                    Айналаның бәрі Аллаһ;
                    Мен өзіме өзім суфиймін
                    Өзіме өзім йогпын.
                    Жүрегімде мөр
                    Мезі етпейтін сұлулықтың,
                    Ал төбемде
                Янцзы өзенінің үстіндегі тұман.
             Атап айтып кету керек, фитнес-йоганың сабағынан айтарлықтай рухани зардап жоқ.

              Қайшы келетін пікір мынау, индиялық йогтар ұзақ және бақытты өмір сүреді, сол себепті қиын созылмалы аурулармен ауырмайды, оларды ауыртпалық соққылар мен шешілмейтін проблемалар жаншымайды-жалған өтірік,миф. Нағыз йога жан-дүниеңе ғана емес, сонымен бірге денсаулыққа да зиян, соған қарамастан тантрикалық йогтың басқа бір түрі-хатха-йога мызғымас денсаулық және физикалық денеге мәңгі өмір береміз деп уәде береді,таңқаларлығы, Құдайдың бар  күшіне енген жағдаймен айтады.

           1980 жылдары Индияда болған (бірінші және соңғы рет)бүкіл ортақ диспансерлеудің көрсеткені, йогшылар, онда бірнеше миллиондаған адамдар, Индияның әдеттегі тұрғындары, тұрмысы орташа және мүлдем нашар тұратындар, сонымен бірге жаппай ауру.Мысалы: көзді шел басу, оның себебі үнемі күнге жиылып алып қарайды, буындардың шығуымен, арттриттар және артроздармен ұзақ уақыт табиғилыққа қарсы бір қалыпта жиі отырғандықтан ауырады.Йогшылар жоғары тыныс алу жолдарының шоқтаған ауруларымен және асқазан-ішек ауруларымен азап шегеді, өйткені күн сайын клизма жасайды, жұтқыншақтарын ширатылған жіппен тазалайды, іс жүзінде уақыт өте іш құрылыстың шырышты қабығы мен мұрын қуысын жойып жібереді.Мысалы, кейбір тәжірибелі  йогшылар ұзын ширатылған жіптің бір ұшын жұтып, ол анальдық тесіктен шыққан кезде, оны ары-бері қозғалтып, осылай олар ішекті "тазаладық"деп ойлайды. Бірақ мұндай тазалаудың салдары -ұзаққа созылған гастрит, энтереколит,проктит. Соған қарамастан, олардың бәрі, үйленгендерден басқасы, некеге тұрмауға уәде береді, йогшылардың басым көпшілігі ұзаққа созылған мерез ауруларына ұшыраған.Сол йогшылар адасқан құмарлыққа көнгілері келмейді, өздерін өте жиі жауыздық әдіспен піштіреді, немесе, мысалы, туристердің сұрауы бойынша жыныс мүшелерін жансыздандыру үшін оған кірпіш немесе басқа жүк іліп қояды.

           Әттеген-ай, "ақ рақымсыздардың"кішкене ақшасы үшін индиялық аскеттер ең жауыздық жаттығулармен өздерін  ілгекке іліп, асып қоюға дайын. Индияның проблемасы өте көп, ең бастысы-жантүршігерлік қайыршылық, көбісі далада туып далада өледі, бір, екі долларға бір ай өмір сүреді.Кейбір үй-жайы жоқтар үшін барлық йогтық цирк - бұл әдіс туристерден тамағын тауып жеу, рухани даму туралы сөз болуы да мүмкін емес.

            Демекші, клизма мен зәр ішу бізге йогтардан жеткен. Тек сиырдың зәрін ішуді, шиваизмдер қабылдаған, сонымен шиваиттер тағы да сиырдың  қиын пайдаланады. Сонымен, индияның нағыз хош иісті таяқшалары  сиыр нәжістерінің кепкен хош иісті қоспаларынан жасалынады.

             Қайғылы, көптеген христиандар өздерінің рухани сауатсыздығынан, неге көршімнің шөбі жақсырақ деп ойлап, өтірік пұтқа сену дінін қабылдап және  сектанттық өзін-өзін алдау оқуына сеніп,"көршілердің"өзін мұң, уайымға және шарасыздыққа шақырады:осылай рухани өсеміз деп ойлайды, қалай"көршілері" кері кетіп бара жатса,солай сауығуға тырысады, осымен қоса"көршілерінің"өзіне денсаулық бермейді.