РАН Сібір бөлімінің күнгей-жер Институтының ғалымдары, жер бетінде 80 таңқаларлық материалдық дүниенің табылғанын жақында айтты, оларды РОКОС деп атады, жұлдыз сияқты болып көрінеді, бірақ ондай емес. Институттың қызметкері Григорий Бескин «бұл белгісіз маяктарды, күшті мәдениеттің өзінің бір мақсаты үшін қойғаны» деп болжайды.
Ғалымды оның серіктесі Сергей Язев толықтырды: «Осыдан бірнеше жылдар бұрын жерден тыс мәдениетке Күн жүйесінің құрылымын кіргізуді қарастыруға, өзінің атағынан қам жемеген адам ғана араласа алатын еді. Бірақ дәлелдермен таласа алмайсың. Біз Күн жүйесін жұлдыз жүйесінің бір көрінісі етіп оқимыз делік. Көптеген «таңқаларлық заңдылықты» өзімізде көре отырып, бізге ойлануға не қалады?»
Барлық бұл таңқаларлық нәрселерге астрономдар бұрыннан-ақ назар аударған. Біздің планета орналасқан Күн жүйесінің бұл бөлігінің параметрі өмір сүруге жағдай жасау үшін, пайдалы деген күдігіміз тура келетіндей. Бұл жердің айналу жылдамдығы, оның бұрышының еңкіштігі, Күннен арақашықтығы, Айдың шамасы мен бар болғаны, зор Юпитердің жанымызда, өзінің күші арқылы жанынан ұшқан сансыз көп жұлдыздар мен астероидтарды ұстап қалады...
Миллиардтан біреу Жер бетінде таңқаларлық нәрсе көп. Нақты ғылымдардың әдісін (физиканы, ықтималдық теорияны, информатиканы) пайдалану биологиялық нысаналарды оқуда таңқаларлық нәтижелер көрсетті. Ықтималдықты есепке ала отырып, ғалымдар мынадай пікірге келді: біздің планетамызда кездейсоқ пайда болған өмір болған жоқ, болса миллиардтан біреу болуы мүмкін. Мүмкін, атеистер үшін бірінші салқын көзқарас, I Халықаралық конференциядағы 1978 жылғы жерден тыс мәдениеттің мәселесіне байланысты айтылған мәліметтер, онда космологтар Жер бетіндегі дүниедегі өмірдің пайда болу проблемасын белсенді талдады.
Қарапайым ақ уыз аминоқышқыл деп аталатын, 100 компоненттен тұрады, соның ішінде 20-сы өмірге қажетті. Сондықтан олардың кездейсоқ ықтималдығы үйлесімді тәртіп, 100 аминоқышқылдан тұратын, ақ уызды бөлшекті жасау үшін, жиырма 100-дің минус дәрежесіне тең, немесе он 130-дың минусына жуық. Ғалымдардың санауынша барлық жер бетіндегі қарапайым бөлшектер, оның тіршілігінің барлық ағымында секундына миллиард рет әрекеттеседі, бірақ осы ақ уызды жасай алмайды. Тағы ең таңқаларлық сан – ферменттердің кездейсоқ жасалуы үшін қажетті қисындасудың саны, 10-нан 40000 минус дәрежеге тең... Атағы жайылған космолог, Н.Ч.Викрамасингхеде Кардиффск университетінің астрономия және қолданбалы саласының профессоры (Уэльс) «Астрономияның тіршілік туралы ойлары» мақаласы мұны мынадай жолмен түсіндіреді: «Ескі ұшақтардың үйіндісінен ұшып өтіп, соққан дауыл, темірдің кесектерінен жаңа суперлайнер жасайды, кездейсоқ процесстердің нәтижесіне қарағанда өз өміріңнің сиқырынан пайда болады». Ғалымдардың мұндай таңқаларлық дәлелдерге келуін түсіну үшін, сұрақтың тарихына біраз саяхат жасау керек.
Өлілер туа алмайды Ұзақ уақыт Жер бетінде өмірдің пайда болуының үш теориясы пайда болды. Монотеистік дәлелдеулер бойынша, Алла қоршаған орта мен тіршілікті жасаған. XIX ғасырда Г.Рихтером ұсынған панспермия гипотезасы бойынша, өмір біздің планетаға космостан әкелінген. Ал А.Оспариннің теориясы бойынша, алғашқы мұхиттар миллион және миллион жыл бұрын болған кезде, жер бетінде өмір өздігінен пайда болған. «Тіршіліктің шығуы» деген опариндік жұмыс (1924ж) ұзақ уақыт атеистерге, теологияның материализміне және идеологиялық философияға келтірілген соққы ретінде берілді, тіршіліктің пайда болуы Алланың жасаған әрекетінің нәтижесі. Атеистердің қуанышы заңға сыйымды болды. Олардың теологтарға қарсы шыққан күресі орта ғасырдағы ғалымдардың, болмыс өзінен өзі біздің геологиялық дәуірімізде пайда болған (мысалы, бельгиялық алхимик Я.Гельмонт бидай ұнының қоспасынан, шаңнан, үйдің төбесінде жатқан ескі шүберектерде тышқандар пайда болады деп сеніммен айтты) деген аңғырт болжауларынан болды. Осыдан кейін материалистер ұзақ әрекет жасап, жекелеген тәжірибелердің бөліктері бойынша, біраз табысқа жетті, бірақ тегіс қамти алатын теорияны жасаған жоқ. Олардың қорғаушысы, айтпаса да белгілі панспермия гипотезасы болды, «болмыстың ұрығы» (қарапайым ұсақ ағзалар) Жер бетіне метеориттер және күнгей жел арқылы әкелінген. Қызығы, оны түскен тұйығынан шығарып алса да, алғаш материализм панспермиядан шошып, зәресі ұшты, Жер бетінде болмыс өзінен өзі пайда болған деп дәлелдеді. Бірнеше рет панспермия теориясына оралып, тағы да дәлелдеу кезіндегі әрекетінде қайтадан тұйыққа тіреліп, біздің планетадағы болмыс барлық өзінің әр алуандығымен өздігінен пайда болған деп, оны мойындаған. Сондықтан бірінші қарағанға Опариннің дәйекті теориясы көптен күткен ескі сұраққа жеткілікті жауап беретін сияқты. Оның қысқаша мағынасы мынада. Жерді жапқан алғашқы ыстық мүхитта, органикалық полимерлер құралып, коацерваттық тамшылар болып жиналып, көптеген көміртек қосындылары болды. Бұл тамшылар айналасындағы ерітіндіден энергияға бай заттарды сорып алады, солай көлемі мен массасы ұлғаяды. Миллиондаған жылдар ағымында біртіндеп дами отырып, олар алғаш протобиокталарға айналды (өзінен өзі ерітінді жүйесінен органикалық заттарға), содан кейін қарапайым жасушаға тірі заттың қасиетіне ие болған, протожасушаға айналады. Алғаш жасалған ғылыми тәжірибелер концепцияны қолдайтындай көрінетін. Опариннің қызметтестерімен бірге органикалық сұйықтықта коацерваттық тамшы түзілуіне қолдары жетті. Түрлі заттарды сорып алғандары аз болғандай, олардың мөлшері ұлғайды, осы заттардың жиынтығы және олардың сору жылдамдығы сол тамшылардың құрамы мен кеңістіктегі құрылымымен анықталды. Қоршаған ортадан бәрін қатарынан сора бермейтін, тура биологиялық жүйе сияқты, бірақ әр заттың өз жиынтығы бар. Осымен үйлесулер бітті. Ондаған жылдар бойы көптеген елдерде көптеген ғалымдар «опариндік» сұйықтықты түрлі тәжірибелерінде түрлі қоспалармен араластырып жатты, оны түрлі сәулелену түрлерімен сәулеге түсірді. Нәтижесі өзгеріссіз сол қалпында – коацерваттық тамшылар түзіліп, ұлғайса да, бірақ... көбеюге үзілді-кесілді қарсы болды! Басқаша айтсақ, белгілі алгоритм бойынша белгілі жағдайда әрекет жасауға қабілетті өзіне осындай нәрселерді түзе алмады, бұл қасиетті келесі буынға бере алмады. Опарин тілегін шындық деп қабылдады. Өкінішке қарай, оған өз еңбегін «Болмыстың пайда болуы» деп емес, «Өмір сүруге қажетті жағдайлардың пайда болуы» деп атау керек пе еді. Табиғаттың дамуының физика-химиялық кезеңінің биологиялық кезеңге өткенін, ол түсіндіре алмады. Жанды мен жансыздың арасындағы басты негізгі ерекшеліктердің бірі қалай пайда болды – ерекшелігі мынау, олардың хабарлармен өзара әрекеттесуінде. Оның мәнісін келесі мысалда жариялап айтуға болады. Мысалы, егер планетаның белгілі аймағында температура біртіндеп төмендесе, онда көлдегі су да салқындап, соңында мұзға айналуы мүмкін. Температураның төмендегені туралы түскен ақпараттың нәтижесінде су басқа агрегаттық күйге ауысады. Осы жерді мекендегенін, тіршілік иелері, басқаша сезінеді немесе жылы жаққа қоныс аударады, немесе егер климаттың өзгеруі бірте-бірте өзгерсе, оған ыңғайланып кетеді. Бұл қасиеттер ұрпақтарға не қалдырады? Егер бүгінгі күннен ертеңге қарай температура нөлден жоғары көтерілсе, су тағы да сұйыққа айналады, бірақ жануарлар суықтан қорғану ретінде ата-бабаларынан алған, жинаған майлары мен жүндерін тез тастай алмайды. Бұл теңестірулер, сауалдың мазмұнын өте оңайлатып жібергені үшін, қиналуы мүмкін, бірақ бәрібір ортақ ерекшелікте жанды мен жансыздың арасындағы өзара әрекеттестіктегі хабарлармен тұрақты үйлесуі туралы түсінік береді, мұны материя даму барысында жеңіп алып шығу керек еді. Осылай кенеттен өзгерудің себебі бойынша, құбылыстың анығына жеткен нәтижелер, тек ғана жандыға тиесілі – тұқым қуалаушылық жағынан. Бірақ осы кенеттен өзгеру қалай жасалынды, бұған материалистердің көкейге қонарлықтай жауабы жоқ.
Дарвинге ақпарат жетпеді Біздің планетамыздағы тірі табиғаттың тағы бір таңқалдыратын қасиеті тұқым қуалаушылықпен байланысты – мұның әр алуандылығымен. Материалистер идеяны жақтаушылармен және теологтармен айтысып тартысып, Дарвиннің табиғи сұрыпталу теориясының, генетиканың негізін салған! Мендельге және оның жолын қуалаушыларға сүйенеді. Барлық жанды нәрсе көп ұрпақ әкелуге қабілетті, табиғаттың қоректендіру қабілеттілігіне қарағанда, әрі, осы ұрпақтың біраз бөлігі тұқым қуалаушылық белгісінің қалыпты ережесіннен ауытқуы – мутация. Мутацияның сол ерекшеліктері қоршаған ортаның өзгерістеріне сай келіп, тіршілікке бейімділігі жағынан басымдылық жасайды. Қалғандары құрып кетеді, басқаша айтсақ, тіршілік ету жағдайына бейімделгендер табиғи сұрыптаудың барысында жарамсыз болып шығады. Кейінірек, XX ғасырдың басында, Жер бетіндегі тіршіліктің пайда болуы – бірлі-жарым «тірі молекуланың» ағза құрылысында кездейсоқ пайда болу нәтижесі, тіршіліктің ары қарайғы жоспарына енгізілген деген, ең танымал гипотеза болды. 1953 жылы Дж.Уотсон мен Ф.Крик тұқым қуалаушылық механизмді жүзеге асыруда рибонуклеиндік қышқылды ашты. «Тірі молекула» қайтадан құрылып, барлық тірі нәрсе қарапайым жасушадан дамыған деген гипотезаны, қазір молекулалық деңгейде дәлелдеуге болатын еді. Дезоксирибонуклеиндік қышқылдың молекулалары (ДНҚ), шиыршық сымға ұқсап, биологиялық ақпараттарды сақтайды. Тірі жасуша бөлінулермен көбейген кезде, қарсылық болып – ДНҚ спиральдары екі есе өседі, жаңадан жасалған жасушаның екеуінің әрқайсысы тұқым қуалаушылық ақпараттың толық жинағына ие болады. Мутация қарсылық кезіндегі қателіктің салдарынан пайда болады. Сонымен, ДНҚ спиралінің екі есе өсуі кезіндегі жасушалардың бөлінуінде молекуланың құрама бөліктерін ішін-ара қайтадан қиыстыруда дезоксирибонуклеиндік қышқыл шығады. Сөз тіршілік иелерінің өмір сүріп жатқан түрлерінің дамуын толық жетілдіру туралы болса, барлық жоғарыда айтылғандар сенімге қонатындай естіледі. Тіршіліктің жалпы әр алуан түрлері айтылса, онда ол осы жолмен пайда болды деген ықтималдық, үлкен күдік тудырады. Викрамасингхенің мақаласынан қайтадан цитата келтіремін: «Бір қарапайым бактерияны алып жүретін ақпарат, біздің планетамызды мекендейтін, адам және басқа тіршілік иелері пайда болатындай, қарсылық жасау жолымен дами алады деген, қисынсыз болжау. Бұл «дұрыс мағынада» деп аталғанның болжау мен мағынасы бірдей, егер болмыс Кітабының бірінші бетін милллиард рет қайтадан жазсаң да, қарсы шығудың едәуір жинақталған қатесіне әкеледі, бірақ дүниенің ірі кітапханаларында сақталған барлық томдарда да, жалпы Библиядағы бар нәрсенің тек ғана пайда болуына ір алуандық жеткілікті. Бұл екі дәлелдеулер де қисынсыз. Барлық даму кезінде «белгісіз нақты жанастыру» ролін атқарып, мутация үрдісі мен табиғи сұрыптаулардың тіршілікке тигізетін әсері шамалы ғана болуы мүмкін. Тіршілік үшін ең алдымен үнемі ақпарат түсуі қажет, уақытында барлық геологиялық кезеңді қамтитын». Ақпарат жүйесі – тіршіліктің барлық формасы осындай болады, жаңа ақпарат түспейінше ұлғая алмайды. Егер жер бетіндегі тірі организмдер қарсы шығу салдарының қателіктерін жинап алса, онда ондағы ақпаратты азайтуға әкелетін еді, басқа сөзбен айтсақ, Жер бетіндегі барлық тіршілік ететіндердің түрі, адамды қосқанда, жоғарыда келтірілген тіршіліктің бейнесімен бірдей жабайы формамен миллиардтаған жылдар бойына таралып кеткен деген, ақпарат теориясының көзқарасы бойынша негізсіз жасалған дәлел бар...
Орангутандарға фортепианоның не керегі бар? Адамның ақылы – тағы бір құбылыс, бұған мматериализм анық түсінік бере алған жоқ. Ғалым-материалистердің дәлелдері бойынша, адамның ойлауы – оның миындағы биохимиялық реакцияның нәтижесі, шындығына келгенде ешнәрсені түсіндіре алмайды. Маймылдардың миында да биохимиялық реакция жүреді. Бірақ неліктен осы реакциялардың нәтижелері соншалықты таң қалдырады, мысалға алсақ, адам мен маймылдың тұқым қуалаушылық информациясы 3 пайызға ғана сай келмейді? Үндістанда маймылдарды қалай ұстайтынын суреттеп көрсетсек: жәшікке апельсин салып қояды, қабырғаның бір жағынан маймыл аяғын күштеп кіргізе алатындай тесік жасайды. Апельсинді алса да, тар тесіктен аяғын шығара алмайды. Қанша азаптанып жатса да, апельсинді қолынан шығармайды. Олардың осы айқын көріністен қарапайым ой тұжырымдай алуға қабілеті жоқ (өмірге қажетті), сонымен маймылдардың ойлау деңгейі осындай екенін көреміз. Онда неге маймылдардың «жақын туысы» адам айқын көрініске қарсы, бірақ шындыққа сай келетін ой тұжырымдарын жасауға қабілетті? Мысалы, Магелланның Жер шарын айнала жүзгенінен бұрын Жердің шар тәріздес екені туралы қорытынды жасалынған, ал космосқа ұшқанға дейін – Ол Күнді айналатынын айтқан, керісінше емес. Немесе адамның генасы, математикалық теорияларды талдау үшін қажет, музыкалық және әдеби шығармаларды жасау кездейсоқ маймылдың генасынан жасалуы мүмкін, егер табиғи сұрыптаудың барысында сол кезде тіршілікке бейімделу үшін қажетті нәрсені алып қойса, не болар еді? Джунглидегі шимпанзе немесе орангутандарға, тірі қалу үшін, фортепиано ойнауға рұқсат бергендей, ұқпақтарына тұқым қуалаушылық белгілер таратуға қажеттіні берген. Бұл жоспардағы таң қаларлық нәрсе жасанды түйсік жасау және көптеген сәтсіз, пайдасыз әрекеттер жасалды. Бұл міндет қабылданған кезде-ақ сандырақ: адамның ақылы, ол нені көрсеткісі келетініне анықтама бергенше, өзін өзі өңдеп шығуға тырысады. Тағы сұрақ, егер ол табиғи дамудың нәтижесінен болмай, жанды заттың актісі нәтижесінде болса, онда ол өз бетімен мұндай жағдайларда анықтама бере алады ма? Биохимик М.Бехе «Дарвинның қара жәшігі» деген кітабында биологиялық обьект хабарлау жүйесі сияқты анық жұмыс істейтініне назар аударады, біреу оны математикалық есептеумен жасап қойған сияқты. Саналы құрастырылған концепцияны ұсынды, оның идеясы «Бағдарламаны бағдарлау мисыз мүмкін емес» деген ереже болды. Осыны жетекшілікке алып, математик У. Дембовски соның көмегімен жасанды құрастыру обьектілерін табуға болатын әдісті ойлап тапты. «Қарсылық көрсеткен» адам, Дембовски, жасанды жасаушылар қатарына түсті.
Ғылым нанымның тірегіне айналды Физика-математикалық және биологиялық ғылымдар ұзақ уақыт қатар дамыды, бір-бірін кесіп өткен жоқ. Олардың жақындығы жоғарыда айтылғандай, таң қаларлық нәтиже берді. Бұл ғылымдардың өзінің дүниеге көзқарасына ерекше әсер етті. XX ғасырдың басында атеизм ғылыми ортада берік бағытты ұстап тұрды, Аллаға деген нанымның қадірі жоққа саналды. XXI жүзжылдықтың бастамасында жағдай күрт өзгерді. Ғалымдардың өздерінің пікірлеріне қарасақ, дүниені тануда материализм олардың арасында барған сайын танымал болып, Алла-Жасаушының бары туралы идеяға жол берді. Алла - Одан басқа құдай жоқ, өмірді тірілтетін, қолдайтын. Оларды қалғу да, ұйқы да билеп ала алмайды. Оған аспан мен жердегі тиесілі. Оның рұқсат жасамағанына, кім Оның алдында қолдау көрсете алады? Ол олардың келешегі мен өткенін біледі. Ол қаласа, олар Оның білгендерінен ұғынады. Оның білгені аспан мен жерді қамтиды, оларды Оның қолдауы уайым-қайғыға апармайды. Ол – Құдіретті, Ұлы. (Құран 2:255)
|