...Сендер жетімдерге әділеттікпен қарауларың керек, сендер қандай жақсылық жасасаңдар, ол туралы Аллаға мәлім. (Құран, 4 : 127). Бұл мақала оқуға тұрарлық па, бұл мәселенің сізге қатысы жоқ деп шек келтіресіз бе? Сіздің отбасыңыз қарапайым, өздеріңнің қос балаларың бар, мысалға алсақ, ұл бала және қыз бала асырап алуға сендердің материалдық жағдайларың мүмкіндік бермейді. Мүмкін сіз кішкентай нәресте асырап алғыңыз келетін шығар, бірақ оған батылдығыңыз жетпейді. Немесе сіз жалғыз басты анасыз, онда бұл тақырыптың сізге қатысы жоқ. Бірақ, бәрібір оқып көріңіз. Біз бұл әңгімені балалардан бастаймыз. Сіздер не үшін өмір сүресіздер? Жоқ, қорқып, газеттің бетін жаба салуға асықпаңыз. Біз сіздерді өмірдің мағынасы тақырыбына арналған философиялық толғаулармен азаптамаймыз және мәңгілік сұрақтарға жауап беруге қинамаймыз. Кәне, бұл сұраққа таза тұрмыстық жағынан, біздің, әйелдердің көзқарасымен қарайық. Бұл туралы ойлайтын уақытымыз да жоқ. Ия, бітпейтін керітартпалық, күнделікті жұмыс бізге бір нәрселер туралы ойлауға мүмкіндік бермейді, біздің ойлайтынымыз, балам тоқ па және жолдасым ырза болды ма деген ойдан арыла алмаймыз. Біз жас кезімізде жұлдыздарға жиі қарап, жақсылықтың барлық кезде жеңетініне шын сенетінбіз, аяз ата сыйлығымен қоса желдеткіштен оңай кіріп кетеді деген кереметке сенетінбіз. Біз әрқашан бұралқы иттер мен мысықтарды аяйтынбыз, өскен кезде үлкен және күшті боламыз, міндетті түрде бәріне көмектесеміз деп, өзімізге сенімді болатынбыз. Бірақ, біз өстік, оқыдық. Алғаш біз үйге түрлі асыранды ит-құстарды тасымауға үйрендік, оларды тек көшеде тамақтандырдық және еркелеттік, сосын бұл асырандаларға алыстан қарап аяуды үйрендік, ал ержеткен кезімізде олардың жанынан ешнәрсе көрмегендей өтіп кететін болдық, оларға көріксіз жануар ретінде ешқандай көңіл аудармайтын кететін болдық, адамдарға да солай жасаймыз. Ойлап көрейік, мас азғын адам аунап жатыр, онда біздің шаруамыз жоқ, бұл біздің өмір емес, несіне қиналамыз, оларды алып кететін арнаулы адамдар бар, бұл солардың жұмысы. Бірақ, біраз уақыт болса да, сіз ұмытқыңыз келсе де, ешбір ұмыта алмайсыз. Таңғы сықырлаған аяз, сіз жұмысқа асығып бара жатырсыз, ал қоқыс салатын ыдыстың жанында жыртылған қатты қағазды жамылып жатқан, кір және жалба-жұлба жеті жасар бала ұйықтап жатыр. Сіз біраз қалып, оған шоколад сатып әпердіңіз, мүмкін баланы далада жаурап қалмас үшін, тезірек балалар үйіне тапсыру үшін, милицияға қоңырау шаласыз. Сіз дұрыс жасадыңыз, неге бұл туралы есіңізге түскен кезде, өзіңізді бір түрлі сезінесіз? Сіз жер асты өткелден көрген, қайыр сұрап тұрған қыздың көзін ешқашан ұмыта алмайсыз ба? Сіз оған ақша бердіңіз, одан басқа ол үшін сіз не істейсіз. Сіз ойланып қалдыңыз, сіздің өміріңіздің мағынасы неде? Сіз жауап күтесіз бе? Оның орнына сізге бірнеше сұрақ қоямыз. Сіз Африкада әлі күнге дейін аштық болып жатқанын білесіз бе? Барлық елде емес, бірақ көбісінде. Ал Қытайда балаларды құлдық еңбекке пайдаланады. Әрине, жасырын түрде. Сізге айтудың қажеті жоқ, қоршаған ортаның қорқынышты жағдайын білесіз: мұздықтар еріп жатыр, озондарда шұңқырлар... біздің мұны байқамауымыз мүмкін емес, өйткені ауа-райы біздің бала кезімізден күрт өзгерді, үнемі апатты бақытсыздықтар... Осы жерде сіз ашумен айқайлап жібересіз: «мұның бұған қатысы не?» Мен бұған қарсы не жасай аламын? Адам өмірінің жағдайын жақсарту – ол саясаткерлердің жұмысы, сіз саясаткер емессіз ғой. Қоршаған ортаны сақтап қалумен күресу – Гринпис белсенділерінің міндеті, ал сіз ешкіммен күрескісі келмейтін жай, кәдімгі әйелсіз. Ия, дүние бүтін емес, сіз не істей аласыз? Ия, ешнәрсе. Ал, егер жақсылап ойлансаңызшы? Ия, сіз шынында мұндай бақытсыздықтарды жеңіп шыға алмайсыз. Ия, сіздің алдыңызда ондай міндетте жоқ. Сіздің жағдайын жасап қойған үйіңіз, таза және жылы баспанаңыз бар, мүмкін түнде қасыңызда пысылдап ұйықтап жататын күйеңіз бар, ең жақсысы, әр таңда сізді сүюге асығып, бетіңізге қырмұрындарын шаншып тұратын балаларыңыз бар. Сізге басқа не керек? Сіз дүниеге бала әкеліп және оларға сүйіспеншілік бергеннен басқа не істей аласыз? Ал сіз өзіңіздің жүрегіңіздің кең екенін ойлаған жоқсыз ба? Ол тағы басқаларға жылу мен мейірімді батыл түрде сыйлай алатынына, кішкентайға және қорғансызға, сондай бақытсызға. Сіздің бала асырап алғыңыз келмей ма? Көз алдыңызға елестетіп көріңізші, сіз сүйіспеншілікке зәру болған, мүмкін оның не екенін білмейтін, біреудің кішкене жүрегін бақытты ете аласыз. Сол сәбидің көзі бал-бұл жанып, соңында өзінің анасын табады. Қандай бақыт, егер ертеңгісін сізді екеу емес, үш немесе төрт бала сүюге келіп тұрады. Сіздің өміріңіз жаңа нұр мен бақытқа толады. Міне осы – сіз жасай алатын жақсылық, сіз үшін толық шындық және өзіңізді құрбандық етпейсіз. Бұл құрбандық емес, бұл қуаныш. Біреуге отбасы сыйлау, сіз пісірген дәмді тортпен ыстық шай ішіп, «Рахмет, апатай» дегенді естіген, орнына... Ненің орнына – бұл бүтін бір тарих. Қазіргі балалар үйі қаншалықты жақсы жабдықталса да, үкімет оларға көбірек қаржы бөлуге тырысса да, ол жерде балаларға ұнауы мүмкін емес! Себебі, баланың өз үйі болуы керек. Ал балалар үйін үйім деп айта алмайсың. Ия, сіз осының бәрімен келісесіз. Бірақ сіздің қарсылығыңыз бар. Сіз аз қаржы табасыз. Сіз білесіз бе, қазір мемлекет қамқорлыққа, бала асырап алуға, бағып-қағуға аз ақша төлемейді. Өкінішке қарай, біздің елдің ақша аз төлейтін көптеген облыстарында, сәбиді асырап алу жолымен өзінің материалдық жағын дұрыстап алу үшін ұмтылады. Мұндай жағдайда асырап алатын ата-анасы балаға дұрыс қарамайды. Бұған ешнәрсе жасай алмайсың. Мұнымен қалай күресуге болады? Балаларды өзің асырап алып және оларды жақсы көру керек! Сіз жалғыз бастысыз. Сіздің жолдасыңыз жоқ, отбасына қаражат әкелетін асыраушыңыз жоқ. Керек десеңіз жалғыз басты анада, бала асырап қамқоршы болып және бағып қаға алады. Бұған заң рұқсат берген. Мемлекет мұндай адамдарға жағдайы бар отбасына қарағанда, көбірек ақша төлейді. Ойланып көріңіз, мүмкін бұл – сізді жалғыздықтан құтқаратын жол шығар. Сіздер ойлайсыздар ғой, бұл балалардың бәрі ауру, содан кейін белгісіз генетикамен туылған. Ойда жоқта қылмыскер өсіп шығатын шығар? Ондай да болып жатады. Неліктен? Себебі, олардың санасына бала кезінен бастап, өздерінің жұмсағандарын айтып, осылай адамдар асырап алған сәбилерін тәрбиелеуде данышпансиды. Оған осындай ата-ананың күткенін ақтайтын ешнәрсе қалмайды. Сіз білесіз ғой, жеке тұлғаны қалыптастырудағы ең бастысы – тәртіп, білім, жақсы үлгі мен сүйіспеншілік. Ал ауру балаға анасыз қалай болатынын, елестетіп көріңіз? Оның жаны қиналып тұрған кезде, кім оның басынан сипап, мейірім төгеді. Кім оларды укол алғаннан және ақ халатты адамдардан қорықпауға үйретеді? Оны осы қалпында кім жақсы көреді? Мүмкін сіз шығар? Күндердің күнінде сіздің сүйіспеншілігіңіз оған көмектесіп, ол сізге: «апа мен енді ауырмаймын» деп айтар. Сіз қаламайсыз. Бұл үлкен жауапкершілік, сіздің онымен шұғылдануға уақытыңыз жоқ, жұмысыңыз бастан асады. Әрине, сізді де түсінуге болады. Бәріміз солай ойлаймыз. Бастысы, сүрген өміріңіз үшін, сізге өзіңіздің алдыңызда ұят болмаса болғаны. Бұл өмірден озған кезде, жұлдыздарға қарап өзіңізге берген уәдеңізді жасағаныңызға, сіз сенімді болыңыз. Олар сенен жетімдер туралы сұрайды. Айт: «Оларға жақсылық жасау – жақсы. Егер сендер өз істеріңді қоссаңдар, онда олар сендердің туыстарың. Алла жақсылық жасағандарды арсыздардан айыра алады. Егер Алла қаласа, сендерді қиын жағдайға душар етеді. Шындығында, Алла - Құдіретті, Дана» (Құран 2:220)
|